Vluchten of vechten

Er bestaat een enorm reservoir aan wat wij aanduiden als politieke en economische vluchtelingen. Zij vormen een toenemend probleem voor Nederland en Europa. In groten getale verruilen zij, uit wanhoop of lijfsbehoud, hun geboortegrond voor een onzeker plekje, ver van huis, deels in het veilige buitenland. Zij hebben besloten te gaan, maar hadden net als sommige leeftijdsgenoten ook de wapens op kunnen nemen tegen het onrecht. 

Vluchtelingen en asielzoekers vormen een toenemend probleem voor Nederland en Europa. Bij tienduizenden spoelen zij, vaak letterlijk, aan op de stranden van Zuid-Italië of de Griekse eilanden. Wereldwijd zijn er zo’n 80 miljoen vooral jonge mensen op drift. Bijna de bevolking van Duitsland, en meer dan vier keer die van Nederland. Er bestaat een enorm potentieel aan wat wij aanduiden als ‘economische vluchtelingen’. Wij wonen in het bevoorrechte deel van de wereld; dat deel waar de misdeelden in de wereld allemaal graag naar toe zouden willen. Hier bestaat welvaart, respect voor het individu en rechtsbescherming. Daar armoede, vernedering en rechteloosheid.

Ik heb een aantal jaren in Afrikaanse landen gewoond en gewerkt. Vaak informeerden jonge mensen bij mij of ze niet met mij mee konden naar Nederland. ‘Weglooplanden’ heb ik ooit iemand horen zeggen. Daar zijn er erg veel van. Landen waar de politie niet je beste vriend is maar eerder een soort bezettingsmacht die de bevolking intimideert, terroriseert, geld afperst. Waar het overgrote deel van de mensen rechteloos is. Heb je een vergunning nodig voor je bedrijf, een baan of een stuk grond om op te wonen en ken je een invloedrijk persoon dan regelt die dat voor je. Maar heb je niet zo iemand onder je familie of vrienden dan heb je pech gehad; dan ben je vaak werkloos en dakloos, of heb je clandestien een zaakje en betaal je steekpenningen om met rust gelaten te worden. Werken en wonen niet als recht maar als een gunst, waarvoor je een onredelijke som geld betaalt.

En dan hebben we het nog niet gehad over landen zoals Wit-Rusland, Iran of Egypte waar politieke tegenstanders worden opgepakt en verdwijnen. Waar, zoals in Rusland, de machthebbers het volk niet dienen maar zichzelf bedienen, namelijk de collectieve middelen beschouwen als hun eigendom en de staatskas als hun privé-bankrekening. Waar misdaden onbestraft blijven, macht voor recht gaat en het recht van de sterkste geldt. Soms ook houden krijgsheren of terroristische groepen de bevolking in angst gegijzeld, zoals in Afghanistan, Somalië en de Democratische Republiek Kongo. Of woedt er een regelrechte burgeroorlog zoals in Myanmar, Syrië, Jemen of Zuid-Soedan.

De dreiging die uitgaat van terreurgroepen zoals in, Irak of West-Afrika is ronduit rampzalig. De terroristen worden gerekruteerd onder jongeren, jonge mannen, zonder toekomst. Desperado’s die niet kiezen voor vluchten maar voor vechten. Gaan we weg, of nemen we de wapens op? Tientallen miljoenen jongeren, jongens eigenlijk, met geen enkel toekomstperspectief, in grote delen van Afrika, Azië en Midden-Amerika staan voor deze afweging. Vluchten of vechten. Dat zijn primaire menselijke reacties, ingegeven door het overlevingsinstinct. Sommigen laten zich wijs maken dat hen een gelukzalige toekomst in het hiernamaals wacht als ze hun leven offeren voor de stichting van een islamitische heilsstaat.

Andere jongeren vinden hun heil in de harde drugswereld met het daarbij behorende bloedige geweld. Maar ook zijn er die hun hoop op een betere toekomst nog niet hebben opgegeven. Hun idealen nog levend hebben gehouden. Zij dromen van een beter bestaan, maar dan wel in Europa of Noord-Amerika. Zij kiezen voorlopig niet voor vechten maar voor vluchten. Laten wij hen in Europa tenminste een toekomst gunnen. Doen we dat niet, dan jagen wij steeds meer jongeren het pad op van de woede, van het terrorisme en de misdaad.